Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP

Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP (Luterański) [KEA] wywodzi się z Reformacji ks. dr. Marcina Lutra (1517 r.). Reformacja na obecne tereny polskie dotarła wcześnie (Gdańsk 1518 r., Poznań 1522 r. – w 1600 r. były już w Poznańskiem 142 luterańskie parafie, Mazury 1525 r., Wrocław 1525 r., Księstwo Cieszyńskie 1545 r., Księstwo Pszczyńskie 1568 r.). Kontrreformacja w poważnym stopniu zniszczyła młody ruch reformacyjny (1628 r.), zwłaszcza w księstwach cieszyńskim i pszczyńskim.

Kościół Luterański za podstawę swej wiary uznaje jedynie Pismo Święte – Biblię (norma normans), którego wykładem są księgi wyznaniowe zawarte w Księdze Zgody z 1580 r. (norma normata).

Najważniejsze pryncypia luteranizmu to:
. sola scriptura (tylko Pismo Święte),
. solus Christus (jedynie Chrystus),
. sola gratia (jedynie łaska),
. sola fides (jedynie wiara).

Kanałami łaski Bożej jest Słowo Boże i Sakramenty Święte (uznajemy dwa sakramenty: Chrzest Święty i Sakrament Ołtarza – Eucharystia, w której Chrystus wraz ze swoim ciałem i krwią jest prawdziwie, realnie i substancjalnie obecny). Stosujemy zarówno spowiedź powszechną, jak i – dla tych, którzy sobie życzą – spowiedź prywatną u księdza, a także spowiedź codzienną osobistą w modlitwie przed Bogiem. Nabożeństwo ewangelickie zawiera dwa wierzchołki: zwiastowanie Słowa Bożego (kazanie) i udzielanie Sakramentów Świętych (Chrzest i Eucharystia – Wieczerza Pańska). Liturgia sprawowana jest od czasów Reformacji w języku narodowym zboru (wspólnoty parafialnej). Dla zwiastowania Słowa Bożego i sprawowania oraz udzielania Sakramentów Świętych konieczny jest urząd kościelny, który zachowuje sukcesję apostolską zarówno prezbiterską, jak i episkopalną (sukcesja nauki apostolskiej i urzędu apostolskiego).

Najwyższą władzą Kościoła jest Synod Kościoła, który sprawuje władzę ustawodawcza Kościoła, składający się zarówno z duchownych, jak i świeckich. Synod wybiera Prezesa Synodu (od 6 IV 2002 r. – 14 IV 2007 r. ks. radca Jan Gross), Radę Synodalną (od 6 IV 2002 r. – 14 IV 2007 r.: Wiceprzewodniczący Rady Synodalnej – inż. Józef Król, sekretarz – ks. radca Waldemar Pytel, członkowie: ks. radca Roman Dorda i radca mgr Urszula Wantuła – Rakowska), Biskupa Kościoła na kadencję 10 -letnią z możliwością nieograniczonego wyboru na następne kadencje (od 6 I 2001 r. – Ks. Biskup Janusz Jagucki), oraz Konsystorz (władza administracyjna Kościoła, której prezesem z urzędu jest zawsze Biskup Kościoła, na okres 5 lat od 21 IV 2006 do IV 2011 r. radcami Konsystorza są: wiceprezes – mgr inż. Adam Pastucha, sekretarz – mgr inż. Wojciech Filipp, radcy – ks. Jan Badura, ks. dr Piotr Gaś, ks. Janusz Sikora, mgr Maciej Oczkowski i mgr Jan Machalica).

Kościół w Polsce składa się z 6 diecezji (cieszyńska, katowicka, mazurska, pomorska-wielkopolska, warszawska, wrocławska oraz biskupstwo eksterytorialne obejmujące opiekę duszpasterską nad wojskiem na czele z biskupem generałem Ryszardem Borskim) na czele z biskupami diecezjalnymi, radą diecezjalną i Synodem Diecezjalnym. Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce należy od samego ich założenia do takich międzynarodowych i krajowych organizacji jak: Światowa Federacja Luterańska (1947 r.) i Światowa Rada Kościołów w Genewie (1948 r.), Polska Rada Ekumeniczna (1946 r.) i Konferencja Kościołów Europejskich (KEK). Kościół Luterański w Polsce tworzy braterską wspólnotę komunijną z Kościołem Ewangelicko-Reformowanym (1570 r. i 1970 r.) i Kościołem Ewangelicko-Metodystycznym (1994 r.). Utrzymuje również braterskie kontakty i dialog teologiczny ze wszystkimi Kościołami Światowej Rady Kościołów, a w tym ze wszystkimi Kościołami Polskiej Rady Ekumenicznej i z Kościołem Rzymskokatolickim.